ﺯﺑﺪﺓ ﺍﻟﺘﻔﺎﺳﻴﺮ:

ﺍﺑﻮﺟﻬﻞ ﺧﻴﻠﻰ ﻟﺠﻮﺝ ﻭ ﻋﻨﻮﺩ ﺑﻮﺩ. ﻭﻗﺘﻰ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ (ﺹ) ﺳﻮﺭﻩ ﺍﻟﺮّﺣﻤﻦ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻧﺪ ﺍﺑﻮﺟﻬﻞ ﭼﻨﺎﻥ ﺳﻴﻠﻰ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﺶ ﺯﺩ ﻛﻪ ﮔﻮﺵ ﺍﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﭘﺎﺭﻩ ﺷﺪ. ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﺑﺪﺭ ﺍﺑﻮﺟﻬﻞ ﺑﻪ ﭼﻨﮓ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺍﻓﺘﺎﺩ. ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﺯ ﺍﻭ ﺑﺮﺍﻳﻢ ﺧﺒﺮ ﺑﻴﺎﻭﺭﻳﺪ. ﺍﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎﺕ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮﺩ، ﻭﻟﻰ ﺍﻭ ﺑﺎﺯ ﻟﺠﺎﺟﺖ ﻛﺮﺩ. ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ﺹ) ﻭﻗﺘﻰ ﻟﺠﺎﺟﺖ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺷﻨﻴﺪ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﻓﺮﻋﻮﻥ ﺍﻣﺖ ﻣﻦ ﻛﻔﺮﺵ ﺍﺯ ﻓﺮﻋﻮﻥ ﻣﻮﺳﻰ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﺑﻮﺩ

[ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﮔﻔﺘﺎﺭﻫﺎ، ﻣﺤﻤﺪ ﺭﺍﺟﻰ، ﺹ362 ]

بِسْم اللهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیم

شیخ الرئیس چون سر آمد علمای آن زمان شد، فضلا طوق ارادت و اذعان کرده و در مجلس درس او حاضر می شدند.
بهمنیار یکی از فضلا و حکمای آن زمان بود، در درس شیخ حاضر شده شاگردی می نمود و از خواص مریدان شیخ بود، روزی بهمنیار به شیخ گفت : چرا ادعای نبوت نمی کنی و اگر این ادعا را بنمائی .
شاید علما با تو مخالفت ننمایند و علمای این زمان را، قدرت مناظره و بحث با تو نمی باشد.
شیخ الرئیس گفت : جواب تو را بعدا می دهم ؛پس شبی در همدان بهمنیار و شیخ در یک اطاق خوابیده بودند و زمستان بود و در همدان یخبندان و برف بود. پس مؤ ذن در وقت سحربه بالای گلدسته مسجد رفت ومشغول به ثنای خدای متعال شد؛شیخ به بهمنیار گفت :
برخیز و از بیرون خانه آب برایم بیاور.بهمنیار گفت : حالا که موقع خوردن آب نیست ، زیرا تازه از خواب بیدار شده اید؛ آب سرد در این موقع مضر به اعصاب عروق می باشد.
شیخ گفت : طبیب وحید عصر، من هستم و تو مرا از نوشیدن آب منع می کنی ؛در حالی که ضرورت آن را اقتضا می کند.
بهمنیار گفت : اکنون جواب مساءله قبل تو را درباره ادعای نبوت می گویم .
پس بدان که : پیامبر کسی است که چهارصد سال از بعثت او می گذرد نفس او چنان تاءثیری دارد که الان ، در وقت سحر، با شدت سرما در بالای گلدسته ثنای خدا می کنند و من هنوز در نزد تو حاضرم و تو از خواص اصحاب منی ؛به تو امر می کنم که شربت آبی به من بدهی ؛نفس من آن قدر تاءثیر ندارد که مرا اجابت کنی . پس چگونه ادعای پیامبری کنم

 قصص العلماء

بِسْم اللهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیم

عثمان - بن عفان - غلامی را با کیسه رزی به نزد ابوذر، که - خداوند از او خوشنود باد! - فرستاد و به غلامی گفت : اگر از تو بپذیرد، آزادی . و چون غلام با کیسه به نزد ابوذر آمد و اصرار کرد و نپذیرفت ، به او گفت : آن را بپذیر! که آزادی من ، در این است . و ابوذر گفت : و بندگی من !

کشکول شیخ بهایی

بِسْم اللهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیم

منصور عمار از رهگذری که سرای قاضی بغداد در آن بود عبور میکرد. در خانه باز بود. منصور جلو در ایستاد و بدرون منزل نظری افکند. دید سرائی است بس وسیع و مجلل . داخل منزل شد و تمام قسمتهای آنرا با دقت نگاه کرد. توجه منصور به اطاقهای مفروش ، ظروف عالی ، غلامان و خدمتگزاران متعدد جلب شد و حیرت زده آنهمه خودآرائی و تجمل را نگریست سپس آب وضو خواست . یکی از غلامان آفتابه بزرگی را پر کرد و نزد او برد. منصور در نقطه ای که قاضی بغداد میدید نشست و آغاز وضو نمود ولی دستها را از بازو شست و پاها را از زانو. قاضی گفت ای منصور این چه اسراف است که میکنی و چرا اینهمه آب را بهدر میدهی ؟ منصور گفت ای قاضی تو که زیاده روی در آب مباح را اسراف میخوانی درباره این سرا و بوستان با این همه تجمل و اسباب که خدا میداند پول آنها از کجا آمده است چه میگوئی ، آیا اسراف نیست ؟ تو که احتیاجاتت با یک منزل کوچک و دو خدمتگزار برآورده میشود چرا اینقدر زیاده روی میکنی و اینهمه و بال را بردوش میکشی ؟ قاضی از سخن منصور بخود آمد، از عیب اخلاقی خویش آگاه شد، زندگی آمیخته به اسراف را بر هم زد، و از آن پس روش معتدلی در پیش گرفت